Ze względu na groźbę napadu Ukraińców, 27 maja 1943 r. ludność z Nowin uciekła do Huty Starej i Moczulanki. 28 maja 1943 r. podjęto nieudaną akcję odbicia przez samoobronę z Huty Starej, schwytanych przez ukraińską bandę kilku Polaków, którzy wrócili do Nowin po swoje rzeczy. Było kilku zabitych i rannych. Od września do grudnia 1943 r. w Nowinach mieściła się placówka oddziału AK ,"Bomby-Wujka", stacjonującego w rejonie Huty Starej. Kolonia nie została spalona. Stąd też część ludności powróciła do swoich domostw jesienią 1943 r. W połowie 1945 r. ludność ewakuowano na Dolny Śląsk. Część zamieszkała m.in. w Kopalinie k. Jelcza-Laskowic.
------------------------------------------
✔️Zdzisław Świderski: Pamięci ojca Tadeusza Świderskiego, który doprowadził do upamiętnienia śmierci rodziców. Na cmentarzu w Moczulance postawił w 1998 r. krzyż, zaś w Olsztynku symboliczny obelisk z nazwiskami pomordowanych:
"W gospodarstwie w Nowinach byli wcześniej w niedzielę 30 maja po południu. W jakimś momencie któryś z mieszkańców powiadomił ich, że w Pasiekach pod lasem (blisko koszar KOP-u) znaleziono zabitego Łukasza Draszka. Nie było wiadome, czy stało się to tego dnia czy jeszcze w sobotę. Grupa mężczyzn postanowiła iść tam i czegoś więcej się dowiedzieć. Wtedy dotarła do nich kolejna wiadomość, że w tym lesie znajdują się jacyś obcy ludzie. Zdecydowali się ich „przepłoszyć”. Byli niedaleko lasu, kiedy zostali stamtąd ostrzelani. Na drzewie widać było strzelca z karabinem maszynowym. Nasi byli nieuzbrojeni z wyjątkiem Antoniego Łukasika, który miał karabin rosyjski. W momencie kiedy mierzył do tego na drzewie, został śmiertelnie trafiony. Odrzuconą broń przejął inny z grupy, ale już z niej nie wystrzelił, gdyż został urwany pazur wycioru (łuskę trzeba było wybić wyciorem). Przeciwnicy strzelali dość celnie, trafiony został w podudzie też Adam Woźniak. Wówczas wycofali się do wsi zabierając zabitego i rannego. Następnego dnia kilkanaście osób ponownie udało się do Nowin, m.in. ja i moi rodzice. Chcieliśmy zabrać stamtąd trochę ukrytych rzeczy, tj. zboże, ziemniaki, sól, odzież. Razem z nami udał się także mały oddziałek partyzantów radzieckich, którzy w tym czasie stacjonowali w Starej Hucie. Ale oni tylko objechali naszą wioskę i wrócili z powrotem. My po krótkim czasie też byliśmy gotowi do odjazdu, wóz był załadowany. Ale wtedy Rodzice postanowili, że posadzimy trochę kapusty – bo rozsada była już odpowiedniej wielkości. W trakcie sadzenia przyszedł Michał Gadowski i mój stryjek Jan Świderski z jakimiś tobołkami, aby zabrać się z nami. Wkrótce potem nadbiegł Jan Panewski krzycząc z daleka abyśmy uciekali bo do pobliskiego gospodarstwa weszli jacyś obcy mężczyźni, pewnie banderowcy. Następnie on, stryjek i Gadowski z żoną na przełaj ruszyli w kierunku Starej Huty (drogą ok. 2 km). Ja chciałem zobaczyć co się wokół dzieje i wszedłem na stodołę. Tylko tam wszedłem i zacząłem się rozglądać, gdy całkiem z drugiej strony strzelono do mnie. Spojrzałem w tamtym kierunku i ujrzałem jak w pozycji stojącej, w czarnym lub też granatowym umundurowaniu celuje do mnie bandzior. W ułamku sekundy odchyliłem głowę słysząc świst kuli i wystrzał. Zeskoczyłem ze szczytu stodoły na przybudówkę i na ziemię. Wszystko to się działo na oczach Ojca, który zaprzęgał konia. Krzyknąłem do Rodziców aby jechali sami, a ja pobiegnę do partyzantów prosić o pomoc. Po drodze wyprzedziłem stryjka i pozostałych. Wpadłem na podwórko Bujaka, gzie był Gorczyca – powiedziałem co się dzieje. Kazali brać furmankę, że będzie szybciej. Razem ze mną pojechała żona Gorczycy – Helena, ich córki oraz wnuk Bujaka, Kazimierz Woźniak. Popędziliśmy galopem szybko przejeżdżając lasek. W Starej Hucie obok domu Kubackiego stał w rozkroku dowódca oddziału partyzanckiego Szytow. Kiedy powiedziałem co się stało, a wcześniej musiał słyszeć strzały, coś mnie tylko jeszcze dopytał i już po chwili skierował tam sześciu jeźdźców – pamiętam, że mieli oni ciemniejszą skórę, byli to mongołowie albo uzbecy. Bardzo szybko wróciło dwóch, coś powiedziało dowódcy i po chwili ruszył tam cały oddziałek. Partyzanci byli nieźle uzbrojeni, mieli nawet małe moździerze. Krótko potem rozległa się prawdziwa strzelanina – kiedy partyzanci wrócili, to usłyszałem, że zabili i ranili kilku banderowców. Wtedy też dotarła do mnie ta tragiczna wiadomość, że moi Rodzice i kilka innych osób zostało zamordowanych w tym lesie. Kiedy krótko po mnie tamtędy przejeżdżali. Jeszcze przed wieczorem tego dnia pojechałem tam razem z innymi - widok był okropny, mam go cały czas w oczach. Nasza furmanka stała na brzegu lasu, koń był zabity. Tata leżał przy wozie, całe piersi miał podźgane czymś ostrym. Mamę znalazłem trochę w głębi lasu – chyba uciekała i tam ją dopadli. Miała nie tylko liczne rany kłute, ale i połamane dłonie i wszystkie palce u rąk. Zamordowani zostali także oboje Gadowscy – on miał roztrzaskaną głowę, z której wypłynął mózg. Ją znaleziono w lesie dopiero po trzech dniach – obcięte piersi miała włożone do kieszeni. Pomordowanych przewieźliśmy do Starej Huty. Wszystkie ciała (6–7) zostały owinięte w białe prześcieradła. Mszę pogrzebową odprawił ksiądz na miejscu, w ogrodzie Węgłowskiego. Przemawiał też dowódca oddziału partyzanckiego który mówił, że ludzie niewinni zginęli od faszystów, i że ich pomszczą. Potem trzykrotnie oddano salwę honorową. Wszyscy którzy zginęli tego dnia, zostali pochowani w jednej mogile na cmentarzu w Moczulance.
W sumie w dniach 30-31.05.1943 r. zginęło 11 mieszkańców wsi Nowiny, a to: 1. Świderski Stanisław (ojciec), lat 39; 2. Świderska Jadwiga (matka), lat 46; 3. Draszek Łukasz, lat 67; 4. Draszek Jan, lat 32; 5. Draszek Bolesław, lat 29; 6. Gadowski Michał (brat mojego chrzestnego), lat 50; 7. Gadowska Antonina (żona M. G.), lat 48; 8. Łukasik Antoni, lat 37; 9. Perlikowski Władysław, lat 18; 10. Perlikowska Antonina, lat 31; 11. Panewski Szczepan, lat 50. Moje i mojego rodzeństwa życie, tak jak i wszystkich mieszkańców Nowin, było jedną wielką tułaczką - tymczasowe mieszkania w różnych wsiach u krewnych i znajomych, życie w ciągłym strachu, niepewność w doczekaniu jutra".
Post Agnieszka Marciniuk.
#ToMyjesteśmyPamięcią #PlomienBraterstwa #ПолумяБратерства
#NeverAgain #WeRememberTheFact #ПамятаємоПравду #Reparacje #UkrainianReparationsForPoland #Odszkodowania #CzasZapłatyZaRzeź !!! #Polishholokaust #WW2 #WorldWarTwo #Wołyń #Kresy #UkrainianMurdered #OUN #UPA #UA #Ludobójstwo #Genocidum #Genocide #GenocidumAtrox #UkrainianCrimes #UkrainskieZbrodnie
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
#PolishHolokaust