22 lipca 1945 r. pomnik Mikołaja Kopernika został przeniesiony na swoje miejsce i symbolicznie odsłonięty.

 

22 lipca 1945 r. pomnik Mikołaja Kopernika został przeniesiony na swoje miejsce i symbolicznie odsłonięty.

W roku 1944, po Powstaniu Warszawskim, pomnik został zniszczony i prawdopodobnie jako przeznaczony na złom wywieziony z Warszawy.

Po zakończeniu wojny odnaleziono go na złomowisku we wsi Hajduki Nyskie. 

11 maja 1830 roku w Warszawie słynny dramaturg Julian Ursyn Niemcewicz dokonał odsłonięcia pomnika Mikołaja Kopernika. Fundatorem monumentu był Stanisław Staszic, a autorem duński rzeźbiarz Bertel Thorvaldsen.

W roku 1940 w czasie okupacji niemieckiej władze najeźdźcy dokonały zasłonięcia napisów wyrytych na cokole. W miejscu "NICOLAO COPERNICO GRATA PATRIA" umieszczono tablicę z napisem "STA SOL NE MOVEARE" ("Stój, Słońce, powstrzymaj swój bieg"), a napis "MIKOŁAYOWI KOPERNIKOWI RODACY" zasłonięto tablicą z napisem w języku niemieckim "DEM GROSSEN ASTRONOMEN NIKOLAUS KOPERNIKUS" ("Wielkiemu astronomowi Mikołajowi Kopernikowi"). Podczas montażu tablic jeden z pracowników zarządu miasta, artysta-rzeźbiarz Maksymilian Potrawiak, celowo posmarował śruby towotem, aby łatwo było je można odkręcić.

11 lutego 1942 roku Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” z Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” zdjął z pomnika tablicę z niemieckim napisem i ukrył ją w pobliskiej zaspie śniegu. Tablica trafiła następnie do piwnicy Dawidowskiego, skąd w czerwcu 1942 roku została przewieziona i zakopana w ogrodzie willi należącej do rodziców Jana Rossmana przy ul. Sułkowskiego 29 na Żoliborzu (według innego źródła tablica trafiła do willi Rossmanów bezpośrednio po akcji). Wiosną 1948 tablica została odkopana i przekazana przez Jana Rossmana do Muzeum Historycznego m.st. Warszawy.

25 maja 1943 roku o godzinie 5.00 rano trzej młodzi poeci, Wacław Bojarski, Tadeusz Gajcy i Zdzisław Stroiński, związani z konspiracyjnym czasopismem "Sztuka i Naród", złożyli wieniec z biało-czerwoną szarfą i napisem "Genialnemu Polakowi, Mikołajowi Kopernikowi, w 400-ną rocznicę śmierci – Podziemna Polska". W wyniku interwencji policjanta i ostrzelania przez patrol niemieckiej żandarmerii, Wacław Bojarski został śmiertelnie ranny, a Zdzisław Stroiński aresztowany...

Post Historia Wczoraj i dziś. 

Na fot.: Maciej Dawidowski "Alek" i pomnik Mikołaja Kopernika.