10 sierpnia 1939r. niemiecki ambasador von Moltke otrzymał rozkaz opuszczenia Warszawy.

10 sierpnia 1939: "Dobry Niemiec" opuszcza Warszawę. Odwołanie niemieckiego ambasadora. 

To był kolejny sygnał nadciągającej wojny. Na trzy tygodnie przed agresją, niemiecki minister spraw zagranicznych III Rzeszy nakazał ambasadorowi opuszczenie Warszawy. Nieoficjalnie dołączył sugestię, że Hans Adolf von Moltke, na swoją placówkę już nie wróci. Ale dla von Moltke wcale nie był to koniec dyplomatycznej pracy. Na przełomie sierpnia i września Niemcy nie mieli sprecyzowanych planów co do przyszłości Polski. W Berlinie rywalizowały ze sobą dwie koncepcje - aneksji podbitych terenów oraz stworzenia kadłubowego państwa polskiego, podobnego do tego, które później powstało we Francji (tzw. Vichy). Von Moltke były gorącym orędownikiem pierwszego rozwiązania. 25 września sporządził tzw. „Memorandum” o możliwościach i warunkach znalezienia w okupowanej Polsce rządu, który zawarłby z Niemcami pokój na podyktowanych przez nich warunkach. Von Moltke wymieniał nawet kandydata na potencjalnego polskiego Petaina - miałby nim być gen. Kazimierz Sosnkowski. Warunkiem miało być dołączenie do Polski części terenów zajętych przez Rosję Sowiecką. „Rozsądni Polacy powinni przecież zdawać sobie sprawę, że mogą odzyskać terytoria zajęte przez Armię Czerwoną tylko jeżeli my im w tym dopomożemy, w innym wypadku rejony te stracone są na zawsze dla Polski” - pisał von Moltke. Opowiadał się też, za łagodnym traktowaniem terenów okupowanych. Niemcy zrezygnowały z planów 12 października, gdy na części zagarniętych ziem polskich utworzono Generalne Gubernatorstwo. Von Moltke to nie zraziło, dalej pisał ekspertyzy, w których sugerował m.in. likwidacje obozu koncentracyjnego w Auschwitz, czy rezygnacje z masowego terroru. Opowiadał się też za przywróceniem polskiego szkolnictwa i zmianę statusu Gubernatorstwa na Protektorat, z większą formą autonomii. Utrzymywał również kontakty z ważnymi przedwojennymi polskimi politykami. Umarł w niewyjaśnionych okolicznościach w Madrycie w 1943 r.

MHP\ŁS

Post Muzeum Historii Polski. 

Fotografia: Niemiecki ambasador Hans Adolf von Moltke, Józef Piłsudski, Joseph Goebbels oraz Józef Beck na spotkaniu w Warszawie, 16 czerwca 1934 roku. Röhnert. BA, CC-BY-SA 3.0