Strony

środa, 7 grudnia 2022

8 grudnia 1911 roku w Laskówce urodził się Gracjan Fróg ps."„Góral”, „Szczerbiec” (zamordowany przez komunistów 11 maja 1951 w Warszawie) – kapitan broni pancernych Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej; dowódca 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej.



 8 grudnia 1911 roku w Laskówce urodził się Gracjan Fróg ps."„Góral”, „Szczerbiec” (zamordowany przez komunistów 11 maja 1951 w Warszawie) – kapitan broni pancernych Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej; dowódca 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. 


Był synem Stanisława Fróga i Bronisławy z domu Pawłowska. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnobrzegu, w którym w 1930 roku zdał maturę. Następnie służył w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył w roku 1933 z lok. 106 w stopniu podporucznika. Otrzymał przydział do 2. pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W roku 1936 został wysłany do Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, a następnie awansowany do stopnia porucznika. Po jego ukończeniu służył kolejno w 4. batalionie pancernym w Brześciu nad Bugiem i 7. batalionie pancernym w Grodnie.


Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku jako dowódca szwadronu techniczno-gospodarczego w 33. dywizjonie pancernym, który działał w ramach Wileńskiej Brygady Kawalerii. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej, ale zdołał z niej uciec i dotarł do Przemyśla. Tam został aresztowany przez Sowietów, ale 3 listopada 1939 roku ponownie zbiegł. Powrócił do Wilna, gdzie związał się z konspiracją w ramach Kół Pułkowych; działał w Kole Pancerniaków. 19 marca 1941 został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu w Wilnie. Podczas przygotowywania transportu kolejowego w głąb ZSRS został uwolniony 23 czerwca tego roku przez polskich kolejarzy, którzy odczepili kilka ostatnich wagonów z więźniami.


Po zajęciu Wilna przez wojska niemieckie przeszedł do konspiracji w szeregach AK, współorganizował 17-osobowy Oddział Lotny im. Króla Bolesława Chrobrego AK. Od początku września 1943 roku dowodził oddziałem partyzanckim AK działającym w rejonie Sużan. Od grudnia 1943 do lutego 1944 roku współdziałał z 6. Wileńską Brygadą AK. W tym czasie jego oddział, liczący ok. 100 partyzantów, został nazwany 3. Wileńską Brygadą AK. 

Brał udział w licznych akcjach zbrojnych, m.in. w Turgielach, Rudominie, Polanach, Mikuliszkach, gdzie w styczniu 1944 roku rozbił ekspedycję karną niemieckiej żandarmerii i litewskiej policji pomocniczej. 

W nocy z 29 na 30 czerwca opanował Troki, zdobywając znaczne ilości broni, amunicji i wyposażenia wojskowego. W maju skutecznie walczył z litewskimi oddziałami Lietuvos Vietine Rinktine; ostatecznie w nocy z 13 na 14 maja 1944 roku po krwawej bitwie, w której został ranny, jego oddział opanował Murowaną Oszmiankę, rozbijając formacje litewskich kolaborantów z LVR.


W dniach 6-8 lipca 1944 roku dowodząc 3. Wileńską Brygadą AK (ok. 750 partyzantów) brał udział w ciężkich walkach o wyzwolenie Wilna w ramach operacji „Ostra Brama”. 3. Brygada odniosła duże sukcesy, na pozycjach trwała do 8 lipca i podjęła współdziałanie bojowe z oddziałami sowieckimi. 14 lipca otrzymał awans do stopnia kapitana.


17 lipca 1944 roku na odprawie oficerów AK w Boguszach został aresztowany podstępnie przez NKWD i osadzony w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie, a następnie przewieziony na wschód do ZSRS, gdzie przebywał od 11 września 1944 w obozie NKWD nr 178 w Diagilewie pod Riazaniem.


22 marca 1946 roku udało mu się zbiec z obozu NKWD w Diagilewie w towarzystwie kpt. Jana Mickunasa ps. „Sterling” i ppor. Leonarda Stacewicza ps. „Sęk” (była to jedna z nielicznych udanych i najbardziej znanych ucieczek!) i dotrzeć do Wilna, skąd przybył transportem repatriacyjnym do Łodzi.


10 lipca 1948 roku w Łodzi został aresztowany przez UB pod fałszywym zarzutem działalności konspiracyjnej w ramach Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu AK mjr Antoniego Olechnowicza ps. „Pohorecki”. Oskarżono go też o współpracę z Niemcami w zwalczaniu partyzantki sowieckiej na Wileńszczyźnie. Po brutalnym śledztwie i po spreparowanym procesie 13 lutego 1951 roku komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. 

11 maja 1951 roku został stracony przez komunistów w więzieniu mokotowskim..


Po przeprowadzeniu procesu rehabilitacyjnego wyrokiem Wojskowego Sądu w Warszawie dnia 17.01.1969 r., który stwierdził fałszywość dowodów służących do sporządzenia aktu oskarżenia został oczyszczony z zarzutów, wyrok anulowano. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze na Łączce. 


Wieczna Chwała Polskiemu Bohaterowi!

Post Historia Wczoraj i dziś.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

#PolishHolokaust