15 stycznia 1865r. urodził się ks. Marceli Godlewski (1865-1945) kapłan katolicki, działacz społeczny i narodowy, założyciel Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

 

15 stycznia 1865r. urodził się ks. Marceli Godlewski (1865-1945) kapłan katolicki, działacz społeczny i narodowy, założyciel Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

Urodził się w Turczynie koło Łomży. Uczył się w Szczuczynie, w gimnazjum w Suwałkach, a następnie w Seminarium Duchownym w Sejnach, gdzie w 1888 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Podjął następnie studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim uwieńczone w 1893 r. doktoratem teologii.  

Po powrocie z Rzymu pełnił posługę duszpasterską w Mieleszkach i w Łodzi, gdzie zaangażował się w działania społeczne i pomoc robotnikom. Od 1896 r. mieszkał w Warszawie, początkowo wykładając w Seminarium. Opublikował w tym czasie pierwszy w Polsce podręcznik do dziejów starożytnej Palestyny p.t. „Archeologia Biblijna” (1899-1903).

Był kolejno rektorem kościoła św. Krzyża, od 1906 r. kościoła św. Marcina, a od 1915 r., nieprzerwanie aż do śmierci, proboszczem ponad 50-tysięcznej parafii Wszystkich Świętych. W 1906 r. otrzymał tytuł szambelana papieskiego i order „Pro Ecclesia et Pontifice”. 

Idąc za wskazaniami katolicyzmu społecznego nakreślonymi przez Leona XIII w encyklice "Rerum novarum" (1891) prowadził dynamiczne działania służące katechizacji, organizacji i edukacji środowisk robotniczych, które pragnął ustrzec od "zarazy socjalizmu". Najpierw zawiązał tajne stowarzyszenie "Straż", krzewiące narodowy i chrześcijański solidaryzm, które później rozwinął w jawnie działające Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich - największą tego typu organizację na ziemiach polskich. Ogłosił jej powstanie 16 września 1905 r. w kościele św. Marcina. Statut SRCh został zarejestrowany dopiero 21 grudnia 1906. Już w roku następnym stowarzyszenie na terenie Kongresówki liczyło 79 kół skupiających ponad 22 tys. robotników, rzemieślników i drobnych kupców. Jego celem było przeciwdziałanie nędzy, a także wspieranie rozwoju ludności robotniczej w kwestiach religijnych, gospodarczych, oświatowych i kulturalnych. Na terenie całego kraju zakładano Robotnicze Domy Ludowe, gdzie odbywały się koncerty, teatry i pokazy filmów, ćwiczyły robotnicze chóry i orkiestry. Prałat wydawał też tygodnik „Pracownik Polski”. Problematyce robotniczej i propagowaniu katolickiej nauki społecznej niemało miejsca poświęcały redagowane przez niego broszury i miesięczniki, m.in. „Któż – jak Bóg” i „Ruch Chrześcijańsko-Społeczny”. Czynnie walczył z ubóstwem (szczególnie pomagał dzieciom). Angażował się ponadto w wiele innych organizacji społecznych: Macież Szkolną, Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe Robotników Warszawskich, Stowarzyszenie Sług Katolickich, Wspólnotę Polską, Bractwo Matek Chrześcijańskich czy Towarzystwo Oficjalistów Handlowych.  

Ściśle związany z obozem endeckim, na początku XX w. należał do tajnej Ligi Narodowej, był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego (1914-1917) i Straży Narodowej (1923), którą zaprzysięgał w podziemiach swego kościoła. Po 1930 r. zasiadał we władzach Stronnictwa Narodowego i kandydował do sejmu. Uchodził za czołowego "antysemitę". Głosił hasło "swój do swego", nawoływał do bojkotu żydowskiego handlu i tworzenia gospodarczej konkurencji. Oprócz krytyki wpływów żydowskich i niemieckich oraz ideologii socjalizmu, zdecydowanie niechętnie odnosił się do rządów Piłsudskiego i sanacji. 

Aresztowany przez Niemców w październiku 1939 r. wyszedł po dwóch miesiącach ze zrujnowanym zdrowiem. Gdy w 1940 r. jego parafia znalazła się na terenie getta, zagorzały narodowiec i "antysemita", (podobnie jak wielu działaczy ruchu narodowego) stał się jednym z najaktywniejszych i najodważniejszych ludzi ratujących Żydów w Warszawie. Pomagał im uciekać z getta, przemycał żywność i leki, fałszował metryki chrztu (legalizujące aryjskość). Na plebanii kościoła udzielał schronienia żydowskim dzieciom, które kierował następnie do ufundowanego tuż przed wojną sierocińca w Aninie, gdzie trafiały pod opiekę matki Matyldy Getter i Zgromadzenia Sióstr Rodziny Marii. Oblicza się, że prałat Godlewski mógł się przyczynić do ocalenia ok. 3000 Żydów.

Zmarł w Aninie 25 grudnia 1945 r. Został pochowany w mogile zbiorowej księży emerytów Kapituły Metropolitalnej na Cmentarzu Powązkowskim (kw. 107–VI–23/30).

W 2009 r. został uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Post Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej

#Polishholokaust #GermanDeathCamps #StratyWojenne #NiemieckieZbrodnie #DeutscheVerbrechen #GermanCrimes #WW2 #WorldWarTwo #ReparationsForPoland #MadeInGermany #ToMyjesteśmyPamięcią #EuropeanUnion #Werhmacht #SS #derDeutschenKultur #jews #JewishTruth #PolacyRatującyŻydów #USA #JTA #TheTimesOfIzrael #TheJerusalemPost