20 lutego 1916 r. w Briańsku urodził się ppor. Anatol Radziwonik ps. "Olech", przedwojenny harcerz, oficer WP, od 1943 w AK, chronił polską ludność na Kresach, walczył w operacji "Ostra Brama". Nie złożył broni po przejściu frontu wschodniego przez Polskę. Był ostatnim dowódcą zorganizowanych struktur polskiego podziemia na ziemi nowogródzkiej. Poległ 12 maja 1949 r. nad rzeczką Niewisza, niedaleko wsi Raczkowszczyzna, podczas próby przebicia się przez pierścień sowieckiej obławy.

 

20 lutego 1916 roku w Briańsku przyszedł na świat późniejszy obrońca polskości Kresów Anatol Radziwonik, ps. „Olech” – podporucznik Wojska Polskiego, od 1943 roku w strukturach Armii Krajowej, jeden z dowódców polskiego Podziemia Antykomunistycznego i Niepodległościowego, ostatni dowódca zorganizowanych struktur polskiego Podziemia Niepodległościowego na Ziemi Nowogródzkiej. 

Ojciec Anatola był polskim kolejarzem w Wołkowysku, matka pochodziła z rodziny prawosławnej. Po wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921 rodzina powróciła do Wołkowyska. Anatol uczył się w Państwowym Męskim Seminarium Nauczycielskim w Słonimiu. 

Po jego ukończeniu pracował w szkole wiejskiej w Iszczołnianach koło Szczuczyna na Nowogródczyźnie. Uczestniczył w organizowaniu lokalnych struktur harcerskich.

Latem 1938 roku został powołany do Wojska Polskiego. Ukończył szkołę podchorążych piechoty w Jarosławiu, po zwolnieniu z wojska powrócił do Iszczołnian. Tam zastała go wojna. Nie wiadomo, czy uczestniczył w obronie Polski w 1939 roku, nie ujawnił takiego faktu w zachowanej w archiwum w Grodnie ankiecie osobowej dla lokalnych komunistycznych władz z okresu pierwszej okupacji sowieckiej. Nie wiadomo też, kiedy przystąpił do polskiej konspiracji niepodległościowej. Wiadomo, że w 1943 roku dowodził jedną z placówek konspiracyjnych Obwodu AK Szczuczyn kryptonim "Łąka". Podczas służby w AK został awansowany do stopnia podporucznika. 

Od zimy 1944 roku dowodził 3. plutonem w 2. kompanii VII batalionu 77. pp AK, dowodzonego kolejno przez ppor. Bojomira Tworzyańskiego „Ostoję” i legendarnego por. Cichociemnego Jana Piwnika „Ponurego”.

15 kwietnia 1944 roku patrol wydzielony z jego plutonu rozbroił posterunek żandarmerii niemieckiej i kolaboracyjnej policji białoruskiej w Możejkowie Małym. W tym samym miesiącu jego oddział rozbił niemiecką załogę w majątku Możejków Wielki. W maju pluton „Olecha” dwukrotnie rozbił oddziały niemieckie w zasadzkach koło wsi Kowczyki i Możejków Wielki. 16 czerwca uczestniczył w zwycięskiej operacji likwidacji niemieckiego garnizonu w Jewłaszach, podczas której poległ „Ponury”.

W początku lipca 1944 roku „Olech” wyruszył ze swoim batalionem w kierunku Wilna, by wziąć udział w operacji „Ostra Brama”. Oddział nie zdążył na czas, dzięki czemu uniknął rozbrojenia przez Sowietów. W zaistniałej sytuacji dowódca poprowadził swoich podkomendnych w rejon Szczuczyna, gdzie kontynuował działalność bojową i konspiracyjną. 

Realia walki z niedawnym sojusznikiem oraz utrudniony kontakt z wyższymi strukturami AK stały się przyczyną powstania wiosną 1945 roku Obwodu nr 49/67, obejmującego teren dawnych powiatów szczuczyńskiego i lidzkiego, nad którym „Olech” objął komendę.

Po likwidacji ppor. Czesława Zajączkowskiego „Ragnera” 3 grudnia 1944 r. w okolicy wsi Jeremicze i 21 stycznia 1945 r. pod Kowalkami por. Jana Borysewicza „Krysi”, dla NKWD wrogiem numer jeden stał się „Olech”. Stan liczebny Obwodu 49/67 w 1945 roku NKWD Białoruskiej SRR oceniało na około 800 ludzi, w większości pozostających w konspiracji i zorganizowanych w liczne placówki terenowe liczące od 10 do 50 członków, rozsiane w wioskach zamieszkałych głównie przez ludność polską.

Kolejne operacje przeciwko polskim patriotom działania represyjne wobec ludności prowadzone przez NKWD przerzedzały placówki terenowe, nie były jednak w stanie ich zlikwidować i złamać polskiego oporu aż do wiosny 1949 roku (nadmienię, że działo się to bezpośrednio w Związku Sowieckim a nie na terenach tzw. Polski lubelskiej)!

Ppor. Anatol Radziwonik „Olech” poległ z bronią w ręku, walcząc z ciemiężcą zagarniętej polskiej ziemi 12 maja 1949 roku nad rzeczką Niewisza, niedaleko wsi Raczkowszczyzna, 3 km na południowy-zachód od wsi Bakszty w Obwodzie Szczuczyn-Lida, podczas próby przebicia się przez pierścień kolejnej sowieckiej obławy... 

Wieczna Chwała Polskiemu Bohaterowi i Obrońcom Polskości Kresów!

Post Historia Wczoraj i dziś

#Polishholokaust #komunizm #KomunistyczneZbrodnie #NeverAgain #WeRememberTheFact #MBP #ŻydowskiAparatBezpieczeństwa #MorercyPolaków #PolskaNiePolin #Jewishmurdered #NewerForget #UB #SB #MO #Wyklęci #WyklętaPamięć #Niezłomni