12 maja 1949 roku niedaleko wsi Raczkowszczyzna, 3 km na płd.-zach. od wsi Bakszty ( w dawnym powiecie szczuczyńskim II RP, w walce, przedzierając się przez pierścień okrążenia wojsk NKWD, poległ ppor. Anatol Radziwonik "Olech" ( ur. 12 lutego 1916 roku w Briańsku), ostatni dowódca zorganizowanych struktur Polskiego Podziemia Niepodległościowego za Ziemi Nowogródzkiej.
Urodził się w Briańsku, na terenie Rosji, gdzie od roku 1915 roku mieszkali jego rodzice Konstanty Radziwonik i Nadzieja (z domu Makowiecka) ewakuowani tam przez władze carskie.
Ojciec był polskim kolejarzem w Wołkowysku, matka pochodziła z prawosławnej rodziny. Po wojnie polsko-bolszewickiej rodzina powróciła do Wołkowyska. Anatol uczył się w Państwowym Męskim Seminarium Nauczycielskim w Słonimiu. Po jego ukończeniu pracował w szkole wiejskiej w Iszczołnianach koło Szczuczyna na Nowogródczyźnie. Uczestniczył w organizowaniu lokalnych struktur harcerskich.
Latem 1938 r. został powołany do Wojska Polskiego. Ukończywszy szkołę podchorążych piechoty w Jarosławiu, po zwolnieniu z wojska powrócił do Iszczołnian. Tam zastała go wojna. Nie wiadomo czy uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r., nie ujawnił takiego faktu w zachowanej w archiwum w Grodnie ankiecie osobowej dla lokalnych władz z okresu pierwszej okupacji sowieckiej. Nie wiadomo też, kiedy przystąpił do polskiej konspiracji niepodległościowej. Wiadomo, że w 1943 r. dowodził jedną z placówek konspiracyjnych Obwodu AK Szczuczyn kryptonim "Łąka". Podczas służby w AK został awansowany do stopnia oficerskiego (podporucznika). Następnie przeszedł do partyzantki. Od zimy roku 1944 dowodził 3. plutonem w 2. kompanii VII batalionu 77. pp AK, dowodzonego kolejno przez ppor. Bojomira Tworzyańskiego „Ostoję” i legendarnego cichociemnego por. Jana Piwnika „Ponurego”.
15 kwietnia 1944 r. patrol wydzielony z jego plutonu rozbroił posterunek żandarmerii niemieckiej i policji białoruskiej w Możejkowie Małym. W tym samym miesiącu jego oddział rozbił niemiecką załogę w majątku Możejków Wielki. W maju pluton „Olecha” dwukrotnie rozbił oddziały niemieckie w zasadzkach koło wsi Kowczyki i Możejków Wielki. 16 czerwca uczestniczył w zwycięskiej operacji likwidacji niemieckiego garnizonu w Jewłaszach, podczas której poległ „Ponury”.
W początku lipca 1944 r. „Olech” wyruszył ze swoim batalionem w kierunku Wilna, by wziąć udział w operacji „Ostra Brama”. Oddział nie zdążył na czas, dzięki czemu uniknął rozbrojenia przez Sowietów. W zaistniałej sytuacji dowódca poprowadził swoich podkomendnych w rejon Szczuczyna, gdzie kontynuował działalność bojową i konspiracyjną.
Realia walki z sowietami oraz utrudniony kontakt z wyższymi strukturami AK stały się przyczyną powstania wiosną 1945 roku Obwodu nr 49/67, obejmującego teren dawnych powiatów szczuczyńskiego i lidzkiego, nad którym „Olech” objął komendę.
Po likwidacji ppor. Czesława Zajączkowskiego „Ragnera” 3 grudnia 1944 r. w okolicy wsi Jeremicze i 21 stycznia 1945 r. pod Kowalkami por. Jana Borysewicza „Krysi”, dla NKWD wrogiem numer jeden stał się „Olech”.
Stan liczebny Obwodu 49/67 w 1945 r. NKWD Białoruskiej SRR oceniało na około 800 ludzi, w większości pozostających w konspiracji i zorganizowanych w liczne placówki terenowe liczące od 10 do 50 członków, rozsiane w wioskach zamieszkałych głównie przez ludność polską.
Kolejne operacje przeciwko partyzantce i działania represyjne wobec ludności prowadzone przez NKWD przerzedzały placówki terenowe, nie były jednak w stanie ich zlikwidować i złamać polskiego oporu aż do wiosny 1949 roku.
W 64. rocznicę śmierci 12 maja 2013 roku, z inicjatywy Fundacji Wolność i Demokracja oraz Związku Polaków na Białorusi, w miejscowości Raczkowszczyzna odsłonięto krzyż upamiętniający Anatola Radziwonika. W uroczystości wziął udział konsul generalny RP w Białorusi Andrzej Chodkiewicz, prezes Związku Polaków na Białorusi Mieczysław Jaśkiewicz, kombatanci AK.
Za postawienie krzyża w Raczkowszczyźnie i modlitwę przy nim zostali skazani 19 czerwca na wysokie grzywny prezes ZPB Mieczysław Jaśkiewicz i prezes Stowarzyszenia Żołnierzy AK na Białorusi Weronika Sebastianowicz. W niecałe dwa miesiące po poświęceniu, krzyż ten został usunięty nocą przez "nieznanych sprawców". W grudniu 2013 roku krzyż postawiono powtórnie, uzupełniając upamiętnienie o głaz oraz tablicę pamiątkową.
Wieczna Chwała Polskiemu Bohaterowi i Wszystkim Obrońcom Polskości Kresów!
Post Historia Wczoraj i dziś.
⬇️
https://polishholokaust.blogspot.com/2023/02/nie-moge-tego-wszystkiego-rzucic-trzeba.html?m=1
#Polishholokaust #sowieckieZbrodnie #NKWD #SovietInvasion #ArmiaCzerwona #komunizm #NewerForget #RedArmy #JewishNKWD #Stalin #Beria #17września1939 #1września1939 #RibbentropMołotow #swołocz #Rosja #ZiemieUtracone #Kresy
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
#PolishHolokaust