Zapomniana zbrodnia w kopalni soli
80 lat temu pod Dobromilem
oprawcy z NKWD zamordowali
młotami kilkuset Polaków i Ukraińców.
Gdy 22 czerwca 1941 r. Wehrmacht przekroczył sowiecką linię
demarkacyjną, bolszewicy wpadli
w panikę. Uchodząc przed
nacierającymi Niemcami, porzucali wszystko. Sprzęt, broń, maszyny,
pojazdy, tajne dokumenty, a nawet
własne żony i dzieci. Nie zaniedbali
tylko jednego. W ręce Niemców nie
mógł wpaść żywcem żaden „wróg ludu”
przetrzymywany w kazamatach
NKWD na Kresach.
Do jednej z najbardziej drastycznych – i całkiem zapomnianych – masakr więźniów doszło w kopalni soli „Salina” pod Dobromilem (obecnie na terytorium Ukrainy). Już 22 czerwca przybyły tam pierwsze ciężarówki z Polakami i Ukraińcami.
– NKWD dokonało tam masowych egzekucji. Ich forma była wyjątkowo drastyczna. Do mordowania ludzi niemal nie używano bowiem broni palnej – opowiada Piotr Chmielowiec, historyk z rzeszowskiego IPN.
Pod warstwą ciał
Skrępowanych drutem mężczyzn Sowieci ustawiali nad głębokim szybem. Potem funkcjonariuszki NKWD uderzały ich w głowy młotami do rozbijania kamieni.Ofiary spadały na dno szybu. Ci, którzy byli tylko ranni, topili się w solance lub dusili pod kolejnymi warstwami ciał.Znany jest przypadek mężczyzny, który przeżył egzekucję. „Przywieźli go na teren kopalni, uderzyli młotkiem po głowie i poleciał do szybu – relacjonował znajomy ocalonego. – Szyb był zapełniony trupami i półżywymi ludźmi. Wszystko to oddychało, poruszało się, ale solanki było niewiele, więc się nie utopił. Po pewnym czasie wszystko ucichło i w nocy wydostał się na świat”.Na terenie kopalni NKWD oddzieliło mężczyzn od kobiet. Te ostatnie zostały zaprowadzone do pobliskiej kaplicy zbudowanej jeszcze „za polskich czasów” dla górników. Tam zostały zabite. Podobno doszło wówczas do profanacji. Jedna z ofiar została przez Sowietów ukrzyżowana na ścianie świątyni. W kopalni eksterminowano m.in. „polskich wrogów ludu” przypędzonych tam z Przemyśla. – Jednocześnie NKWD dokonywało krwawej masakry w więzieniu w Dobromilu. Mordowano ludzi na dziedzińcu, na schodach, w celach. Mieszkańcy miasta słyszeli zza muru straszliwe krzyki zabijanych i wystrzały – mówi Chmielowiec.Część więźniów zabito strzałem w tył czaszki, część tępymi narzędziami. Jedno z miejsc kaźni urządzono w składzie drewna. Kat rozbijał ofiarom głowy 5-kilowym młotem przymocowanym do grubego pręta. Oprawcą był miejscowy współpracownik NKWD pochodzenia żydowskiego o nazwisku Grauer lub Kramer.Masakry nerwowo nie wytrzymał naczelnik więzienia. Zwrócił się do oficera NKWD Aleksandra Malcewa, by zamiast młotkiem zabijać ludzi bronią palną. – Jeżeli tak mówisz, to jesteś taki sam jak oni – miał odpowiedzieć bolszewik. Wyjął z kabury nagana i zastrzelił naczelnika.
Skrępowanych drutem mężczyzn Sowieci ustawiali nad głębokim szybem. Potem funkcjonariuszki NKWD uderzały ich w głowy młotami do rozbijania kamieni.Ofiary spadały na dno szybu. Ci, którzy byli tylko ranni, topili się w solance lub dusili pod kolejnymi warstwami ciał.Znany jest przypadek mężczyzny, który przeżył egzekucję. „Przywieźli go na teren kopalni, uderzyli młotkiem po głowie i poleciał do szybu – relacjonował znajomy ocalonego. – Szyb był zapełniony trupami i półżywymi ludźmi. Wszystko to oddychało, poruszało się, ale solanki było niewiele, więc się nie utopił. Po pewnym czasie wszystko ucichło i w nocy wydostał się na świat”.Na terenie kopalni NKWD oddzieliło mężczyzn od kobiet. Te ostatnie zostały zaprowadzone do pobliskiej kaplicy zbudowanej jeszcze „za polskich czasów” dla górników. Tam zostały zabite. Podobno doszło wówczas do profanacji. Jedna z ofiar została przez Sowietów ukrzyżowana na ścianie świątyni. W kopalni eksterminowano m.in. „polskich wrogów ludu” przypędzonych tam z Przemyśla. – Jednocześnie NKWD dokonywało krwawej masakry w więzieniu w Dobromilu. Mordowano ludzi na dziedzińcu, na schodach, w celach. Mieszkańcy miasta słyszeli zza muru straszliwe krzyki zabijanych i wystrzały – mówi Chmielowiec.Część więźniów zabito strzałem w tył czaszki, część tępymi narzędziami. Jedno z miejsc kaźni urządzono w składzie drewna. Kat rozbijał ofiarom głowy 5-kilowym młotem przymocowanym do grubego pręta. Oprawcą był miejscowy współpracownik NKWD pochodzenia żydowskiego o nazwisku Grauer lub Kramer.Masakry nerwowo nie wytrzymał naczelnik więzienia. Zwrócił się do oficera NKWD Aleksandra Malcewa, by zamiast młotkiem zabijać ludzi bronią palną. – Jeżeli tak mówisz, to jesteś taki sam jak oni – miał odpowiedzieć bolszewik. Wyjął z kabury nagana i zastrzelił naczelnika.
Krew po kostki
Ocenia się, że w sumie w Dobromilu i kopalni zamordowano od 500 do gruboponad 1000 osób. Przed samym wkroczeniem Niemców do miasta (27 czerwca) Sowieci zbiegli. Zachowały się relacje ludzi, którzy jako pierwsi wbiegli wówczas na teren więzienia.„Oczom naszym ukazał się straszny, mrożący krew w żyłach widok" – zeznawał świadek. – Korytarz pokryty był krwią do kostek oraz ciałami ludzkimi. Wszystkie cele były otwarte i w każdej leżały ciała. Na ścianach widać było ślady po kulach. W zwałach ciał zauważyłem człowieka, który dawał oznaki życia. Wyciągnęliśmy go. Otrzymał strzałw tył głowy. Kula wyleciała mu okiem. Odprowadziliśmy go do miejscowej lecznicy”.Kiedy na miejscu pojawili się Niemcy, spędzili do „Saliny” miejscowych Żydów, by wydobyli ciała z szybu. Gdy ekshumacja dobiegła końca, esesmani wymordowali Żydów. W sumie ok. 100 osób. Podobnie jak bolszewicy ciała swoich ofiar Niemcy wrzucili do szybu, a potem zalali cementem. W takim stanie miejsce to pozostaje do dziś.Po ponownym nadejściu Sowietów w 1944 r. o tym, co stało się w „Salinie”, nie wolno było głośno mówić. Na terenie kopalni utworzono sanatorium dla gruźlików. Kapliczkę, w której dokonano części mordów, zamieniono na stołówkę. Dopiero po 1990 r. miejscowi Ukraińcy mogli tam postawić pomniczek i organizować uroczystości żałobne. Odbywają się one w każdą rocznicę masakry.
Ocenia się, że w sumie w Dobromilu i kopalni zamordowano od 500 do gruboponad 1000 osób. Przed samym wkroczeniem Niemców do miasta (27 czerwca) Sowieci zbiegli. Zachowały się relacje ludzi, którzy jako pierwsi wbiegli wówczas na teren więzienia.„Oczom naszym ukazał się straszny, mrożący krew w żyłach widok" – zeznawał świadek. – Korytarz pokryty był krwią do kostek oraz ciałami ludzkimi. Wszystkie cele były otwarte i w każdej leżały ciała. Na ścianach widać było ślady po kulach. W zwałach ciał zauważyłem człowieka, który dawał oznaki życia. Wyciągnęliśmy go. Otrzymał strzałw tył głowy. Kula wyleciała mu okiem. Odprowadziliśmy go do miejscowej lecznicy”.Kiedy na miejscu pojawili się Niemcy, spędzili do „Saliny” miejscowych Żydów, by wydobyli ciała z szybu. Gdy ekshumacja dobiegła końca, esesmani wymordowali Żydów. W sumie ok. 100 osób. Podobnie jak bolszewicy ciała swoich ofiar Niemcy wrzucili do szybu, a potem zalali cementem. W takim stanie miejsce to pozostaje do dziś.Po ponownym nadejściu Sowietów w 1944 r. o tym, co stało się w „Salinie”, nie wolno było głośno mówić. Na terenie kopalni utworzono sanatorium dla gruźlików. Kapliczkę, w której dokonano części mordów, zamieniono na stołówkę. Dopiero po 1990 r. miejscowi Ukraińcy mogli tam postawić pomniczek i organizować uroczystości żałobne. Odbywają się one w każdą rocznicę masakry.
Krzysztof Szymański
Tekst ukazał się w nr 13 (137) 30 czerwca – 14 lipca 2011
Tekst ukazał się w nr 13 (137) 30 czerwca – 14 lipca 2011
Zapomniana zbrodnia w kopalni soli Piotr Zychowicz. 21-06-2011
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Zbrodnia_w_Dobromilu-Salinie
Dziękuję za ten artykuł...są to wiadomości mi nieznane, pełne tragicznego dramatu ludności polskiej...
OdpowiedzUsuńWojna była okrutna. Tam nie było litości. Ludzie zezwierzęcieli ale czy na pewno? Zwierz zabija w sobie znanym celu. Aby zaspokoić głód. Tylko człowiek opętany przez upadłego anioła jest zdolny do tak okrutnych zbrodni. Co do Żydów, Anglicy odtajnili po latach okrucieństwo dokonane na bałkańskich Żydach. Wysłali cały skład wagonów odkrytych węglarek,wypełnionych kobietami i mężczyznami dziadkami i babciami pochodzenie Mojżeszowego do obozu koncentracyjnego w rejonie Monachium Niemcy. Niemcy stwierdzili, że nie dadzą rady uśmiercić aż tak dużej ilości podludzi i odesłali cały skład do Sowieckiego Związku. Ci odesłali z powrotem cały skład głodnych spragnionych i wycieńczonych ludzi do Niemiec, tam się okazało, że ciała ochfiar zamarzły .Zanim zaczniemy oceniać Żydów współpracujących z okupantem niemieckim spójżmy przez pryzmat tego co piszę.
OdpowiedzUsuńBzdurna historia wyssana z palca. Niemcy wkroczyli na Bałkany w kwietniu 1941 /atak na Jugosławię/ odesłali transport do ZSRR przed 22 czerwca 1941 to jak mieli zamarznąć?
UsuńŻydzi zasłuzyli sobie na takie traktowanie. Zdrada i dwulicowość to ich charakteryzuje. A kłamstwa o ich tzw holokauscie juz dawno zostały ujawnione.
UsuńTo znaczy,że jak niemcy dopuścili się zbrodni na żydach to ty ich rozliczasz ze zbrodni dokonanych na Polakach? Człowieku skocz po rozum do Biedronki !
UsuńSąsiedztwo krwiożerczych barbarzyńców i przybłędów od wieków jest utrapieniem Polaków
UsuńZbrodnia o której nie wolno zapominać.
OdpowiedzUsuńniestety o wielu wydarzeniach nie mamy pojęcia ,obecnie kiedy wszystko staje na głowie i morderców honoruje się na bohaterów ,przekręca historię, burzy pomniki poległych Rosjan ,którzy przelali krew na polskiej ziemi i uprawia politykę rusofobiczną ,aż trudno zrozumieć ,że nadal te okrutne wydarzenia są NIEZNANE mamy tzw IPN - pytam, po co skoro ów urząd powołany do pokazywania owych zdarzeń, by pokazać prawdę historyczną to się ja zakłamuje...
OdpowiedzUsuńJakby nie gwałcili i opuścili nasz kraj po wyzwoleniu nikt pomników by nie burzył.
Usuń17 09 1939 tez bylo wyzwolenie opamietaj sie co piszesz
Usuń35 009 720 tyle liczyliśmy w Dniu 01-IX-roku Pańskiego 1939. Po czym LUDOWI (Volks) TOWARZYSZE (genossen) Narodowo (National) SOCJALISTYCZNEGO (SOZIALISTISCHE) Niemieckiego (Deutsche) ROBOLSKIEGO ( Arbeiter) stronnictwa (partei) dokonali AGRESJI najsampierw sami, a od Dnia 17-IX-an. Domini 1939 wraz ze SWYMI PRZYJACIÓŁ Товарищи (TOWARZYSZAMI) по Всесоюзной (Wszechzwiązkowej) tak zwanej "коммунистической"("Komunistycznej") BANDY ksywa "партии"("PARTII") (большевикам[bolszewików]) CZCICIELI IDEOLOGII WOJUJĄCEGO BEZBOŻNICTWA, MATERIALIZMU dialektycznego ben(SYNALA) rabina Hersch-Elohim-a hebr. מרדכ Mordechaja(w aramejskie dosł. „Mardukowi przynależący ”) hebr. מֹשֶׁה Mosze(Mojżesza) Ha-Lewi ksywa "Carl Marx"& SYFILITYKA ben(SYNALA) INDYFERENTNEJ RELIGIJNIE szwedzkiej Żydówki Miriam Blankównej Władimira Iljcza Uljanowa hebrajskiej ksywy "Lenin"(Договор о дружбе и границе между СССР и Германией, Der Deutsch-Sowjetische Grenz- und Freundschaftsvertrag Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR). W wyniku tej agresji & дружбy-Freundschafts PRZYJAŹNI RADZIECKO-Niemiecko-SOCJALISTYCZNO-ROBOLSKO-BOLSZEWICKIEJ zostało WYTĘPIONYCH 11 079 963 POLAKÓW !!! Jako że w wyniku powszechnego sumarycznego spisu ludności cywilnej zakończonego w Anno Domini 1947 było nas TYLKO 23 929 757!!! 6 022 000 WYTĘPILI LUDOWI TOWARZYSZE Narodowo SOCJALISTYCZNEGO Niemieckiego ROBOLSKIEGO stronnictwa, to w takim przypadku 5 057 963 WYTĘPILI ICH PRZYJACIELE towarzysze Wszechzwiązkowej tzw. "komunistycznej" BANDY ksywa "Partia"(bolszewików) CZCICIELI IDEOLOGII WOJUJĄCEGO BEZBOŻNICTWA, MATERIALIZMU dialektycznego ben(SYNALA) rabina Hersch-Elohim-a hebr. מרדכ Mordechaja(w Aram. dosł. „Mardukowi przynależący ”) hebr. מֹשֶׁה Mosze(Mojżesza) Ha-Lewi ksywa "Carl Heinrich Marx"& SYFILITYKA ben`a(SYNALA) INDYFERENTNEJ RELIGIJNIE szwedzkiej Żydówki Miriam Blank`ównej Władimira Ilicza Uljanowa hebrajskiej ksywy "Lenin"!!!
UsuńDziękuję ,że mogłam dotrzeć do tej strony,poznawać relacje od ludzi jeszcze żyjących - prawda zawsze zwycięży!!
OdpowiedzUsuńPotwory z NKWD
OdpowiedzUsuńTylko czlowiek czlowiekowi mogl taki los zgotowac.......
OdpowiedzUsuńIPN powinien również naglasniac te sprawy, a nie tylko badać w zaciszu bibliotek...
OdpowiedzUsuńa jak mają nagłaśniać jeżeli wszelkie akta o takich zbrodniach kryją archiwa n Kremlu w Moskwie
OdpowiedzUsuńJakie te Żydki biedne, a jak tam Palestyna. Albo roszczenia do Polaków za szwabskie zbrodnie. A jak Żydki w obozach kapo byli.
OdpowiedzUsuńNo racja, biedne żydki. Lepsze jest to że wyżej Pani komunistka pisze że Rosjanie to wkroczyli żeby pomagać.
UsuńNo i pomagali, nawet prezydenta w wolnych wyborach sobie wybraliśmy, pachołka czerwonych. Do tej pory te czerwone świnie mają się dobrze, a na pewno lepiej niż większość Polaków w tym kraju.
Tylko najgorsze te polskie obozy zagłady były. Żydek wie najlepiej.
Moja mama mieszkała w tym czasie w Dobromilu. Opowiadala mi o tej historii.
OdpowiedzUsuńNatura ludzka bez Boga jest właśnie taka - szatańska. Dwie wojny światowe. Gazy bojowe, komory gazowe,bomby atomowe,eksperymenty medyczne, broń biologiczną- wagliki i inne. One pokazały na co stać tych żądnych władzy - wyższej rasy. świat nie jest wolny od działań wojennych. Syria i gdzie jeszcze ...
OdpowiedzUsuńskoro bog je st idealny wiec to co stworzyl musi byc boskie religijni ludzie zyjecie w boskim swiecie ,he,he,he
OdpowiedzUsuńKim trzeba być, żeby myśleć , że zło pochodzi od Boga . Fajnie jest zrzucać winę na Boga , że nie pomógł itd. Ale to by sami dajemy się opętać złu i czynimy wojny . Nie Bog . Masz wybór kim chcesz byc. Zrozum. A jeśli nie potrafisz , nie komentuj.
UsuńA to nie w imię Boga mordowaliśmy jako chrześcijanie przez setki lat ... paliliśmy i torturowaliśmy "niewiernych" czy "czarownice". Tam gdzie pojawia się mowa o Bogu powstaje religia ...gdzie powstaje religia powstaje fanatyzm i niemal zawsze giną niewinni ludzie
UsuńNiektórym na tym świecie trudno zrozumieć, że człowiek dostał potężny, ale i wymagający niebywałej odpowiedzialności oręż w postaci wolnego wyboru pomiędzy dobrem i złem. A że korzysta na własną zgubę ze zła, to już jego sprawa.
OdpowiedzUsuńŚwiat Boga byłby tylko piękny...
Tylko czemu cierpią i giną niewinni?
UsuńKiedys bylem na pieknym kazaniu w Kosciele i ksiadz tam fajnie ludziom wyjsnial dlaczego na ziemi dzieje sie tyle zla ktore czlowiek czlowiekowi robi.Otoz w kuszeniu Chrystusa diabel mowi mu aby sie mu poklonil to odda mu we wladanie cala ziemie na co Jezus odpowiada ze jego Krolestwo nie jest z tego swiata . wiec na ziemi zadzi szatan co obecnie bardzo dobrze widzimy ale moca Boga mamy wolna wole ktora mozemy wykorzystac tak jak chcemy i zawsze mozemy szatanowi powiedziec "do widzenia" -no ale czesto tego wlasnie nie robimy i jest na swiecie jak jest. Dla przecietnych pieniedzy czesto oklamujemy wlasnych bliskich a co dopiero gotowi jestesmy zrobic swym wrogom? Bog nam daje ogromne mozliwosci by zyc pieknie nawet tu na ziemi ale jednoczesnie szatan kusi nas na kazdym kroku podsuwajac pozorne przyjemnosci ktore niby obiecuja nam zadowolenie ktore jesli jest z regoly trwa niedlugo .Kazdy z nas w obecnych czasach ma cos takiego - jak sobie kupie lepszy samochod bede szczesliwszy,jak sobie kupie wieksze ladniejsze mieszkanie,jak pojade na wypasione wakacje rowniez itd. Pozniej okazuje sie ze to wszystko to tak naprawde chwilowe zadowolenie a glownie chodzi nam o to by w sasiadach,znajomych wzbudzic zazdrosc bo my na te chwilowe przyjemnosci w postaci nowego auta czy duzego domu musimy posiwecac cos najwazniejszego a mianowicie swoj czas tu na ziemi pracujac na te dobra ponad miare jednoczesnie zaniedbujac to co najwazniejsze czyli wlasne dzieci,rodzine oraz siebie bo po latach okazuje sie ze mamy przez to zniszczone zdrowie i wreszcie zalujemy ze bylismy zwyczajnie glupi biegajac wiekszosc zycia za rzeczami ktore tak naprawde nam nie byly niezbedne a stanowily o naszej proznosci. Tak niestety jest sam mam za duze auto ktore cieszylo mnie przez gora miesiac a dzis wiecej z nim problemow .
OdpowiedzUsuńSuper to opisałeś.
UsuńMusimy o tym wiedzieć.... dlatego trzeba głośno o tym mówić !!!!!
OdpowiedzUsuńA są tacy którzy gloryfikują zbrodniarzy!
OdpowiedzUsuńTo Ukraincy sa raczej znani z mordow z okrucienstwem. Do tej pory na Ukrainie morduje sie torturujac. Nie zdziwilabym sie gdyby sie okazalo ze pomagali w tych mordach
OdpowiedzUsuńW SUMIE OD 22.06 DO 27.06 NKWD ZAMORDOWAŁO 39847 OSÓB NA TERENACH POLSKICH A POTEM SZYBKO UCIEKLI POZOSTAWILI TRUPY
OdpowiedzUsuńSowieccy wyzwoliciele.... niektorych Polakow niezle posralo
OdpowiedzUsuń