8 lutego 1939r. Gazeta Gdańska 8 lutego 1939 r. informuje o uroczystościach 20-lecia organizacji polskich w Wolnym Mieście Gdańsku.

 8 lutego 1939r. Gazeta Gdańska 8 lutego 1939 r. informuje o uroczystościach 20-lecia organizacji polskich w Wolnym Mieście Gdańsku.

Uroczystą mszę w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej w Nowym Porcie, poprowadził rektor kaplicy ks. Marian Górecki, który od 1933 r. opiekował się Polonią w diecezji gdańskiej.

Wśród obecnych znaleźli się najważniejsi przedstawiciele organizacji polonijnych, mi.n. Kazimierz Wiłkomirski oraz Brunon Gregorkiewicz.

Marian Górecki (1903 - 1940) – błogosławiony Kościoła katolickiego, polski duchowny katolicki, prezbiter, męczennik.

W diecezji gdańskiej opiekował się Polonią, szczególnie młodzieżą i polskimi stowarzyszeniami. Przez dwa lata był również kapelanem pomocniczym Wojskowej Składnicy na Westerplatte. 1 września 1939 r. został aresztowany i przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Rozstrzelano go 22 marca 1940 wraz z 66 osobami.

Kazimierz Wiłkomirski (1900 - 1995), wiolonczelista, pedagog. Studiował w konserwatoriach w Moskwie i Warszawie, gdzie od 1927 roku był dyrygentem filharmonii, a od roku 1933 Teatru Wielkiego. W latach 1934–1939 dyrektor Polskiego Konserwatorium Wolnego Miasta Gdańska. Prezes i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Muzycznego; animator polskiego życia muzycznego, organizował koncerty, odczyty, pomoc instruktażową dla amatorskich chórów, komponował. Po wojnie pełnił funkcje kierownika artystycznego i dyrygenta Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej. Prowadził klasę wiolonczeli w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie.

Brunon Gregorkiewicz (1891-1942) Podczas I wojny światowej walczył w wojsku niemieckim, a po jej zakończeniu wziął udział w powstaniu wielkopolskim, a później walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W październiku 1920 r. został awansowany do stopnia plutonowego, w wojsku polskim służył do 1927 r.

Później przeniósł się na teren Wolnego Miasta Gdańska, gdzie znalazł pracę w PKP. Działał społecznie na Żuławach i Wyżynach Gdańskich. W maju 1939 r. bojówki niemieckie brutalnie pobili Brunona Gregorkiewicza na stacji w Marynowach. Wziął udział w kampanii wrześniowej, następnie zaś przeniósł się do Skórcza, gdzie został rozpoznany i aresztowany. Osadzono go w obozie koncentracyjnym Stutthof, gdzie zmarł w 1942 r.

Franciszek Rogaczewski (1892 - 1940) – błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik II wojny światowej, polski duchowny katolicki, działacz polski w Wolnym Mieście Gdańsku. 1 września 1939 r. został aresztowany i osadzony w przejściowym więzieniu dla gdańskich Polaków Victoriaschule, a następnego dnia wysłany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie był bity i maltretowany. Rozstrzelany 11 stycznia 1940 r. w Stutthofie wraz z innymi przedstawicielami gdańskiej Polonii.

MllW