29 września 1951 roku w mokotowskim więzieniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie zmarł komendant wileńskiej AK gen. Aleksander Krzyżanowski "Wilk" (ur. 18 lutego 1895 r. w Brańsku), żołnierz wojny polsko-bolszewickiej, uczestnik bitwy nad Bzurą, bezpośredni dowódca Okręgu Wileńskiego AK na Wileńszczyźnie.
W grypsie do rodziny pisał:
"Cała moja wina jest, że walczyłem pod orłem z koroną...".
Aresztowany przez Sowietów, więziony w Wilnie, następnie w Moskwie. W październiku 1946 przewieziony do obozu NKWD nr 179 w Diagilewie w okolicy Riazania, w którym przebywali żołnierze i oficerowie AK. W lipcu roku 1947 został z kolei przewieziony i internowany w obozie NKWD nr 150 w Griazowcu w okolicy Wołogdy.
11 sierpnia uciekł z obozu i na początku września dotarł do Wilna. Chciał on legalnie przekroczyć granicę polsko-sowiecką, dlatego udał się do pełnomocnika rządu polskiego ds. repatriacji, przed którym ujawnił prawdziwe nazwisko i funkcję z AK.
W rezultacie 13 września został ponownie aresztowany przez Sowietów i osadzony w więzieniu na Butyrkach. Wkrótce władze sowieckie dołączyły go do grupy obywateli polskich, mających być odesłanych do Polski.
4 października 1947 roku znalazł się w kraju. Po powrocie zawsze występował pod własnym nazwiskiem, a ponieważ jego sytuacja materialna była nie uregulowana, to często przenosił się z miasta do miasta. Utrzymywał on też kontakty ze swoimi byłymi podkomendnymi, ale miały one wyłącznie charakter towarzyski. Uważał, że konspiracja nie ma już sensu i może przynieść tylko kolejne aresztowania. Zamierzał poświęcić się wyłącznie życiu rodzinnemu i pracy zawodowej. Wiosną 1948 roku podjął pracę na stanowisku dyrektora Centralnej Składnicy Rozliczeniowej Akcji Siewnej Dyrekcji Roszarń Lnu i Konopi w Pakości.
3 lipca podczas narady dyrektorów został aresztowany, tym razem przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Pod koniec lipca został osadzony w więzieniu mokotowskim w Warszawie. W październiku 1950 roku – bardzo chory – uczestniczył jako świadek w procesie przeciwko członkom Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK.
Zmarł 29 września 1951 w szpitalu więziennym na gruźlicę. Jego zwłoki zostały w tajemnicy zakopane na terenie Powązek między cmentarzem komunalnym i wojskowym.
W 1957 r. jego szczątki zostały ekshumowane, po czym uroczyście złożono je w kwaterze Armii Krajowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
W 1994 r. prezydent Lech Wałęsa pośmiertnie awansował "Wilka" na generała brygady.
⬇️
https://dzieje.pl/postacie/aleksander-krzyzanowski-wilk-1895-1951
Post Historia Wczoraj i dziś
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
#PolishHolokaust