7 września 1943 roku decyzją Kierownictwa Walki Podziemnej o godzinie 9.58 w okupowanej przez Niemców Warszawie zlikwidowano zastępcę komendanta Pawiaka SS-Oberschrführera Franza Bürkla. Akcję przeprowadził nowo sformowany Oddział do Zadań Specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej AK "Agat".

 7 września 1943 roku decyzją Kierownictwa Walki Podziemnej o godzinie 9.58 w okupowanej przez Niemców Warszawie zlikwidowano zastępcę komendanta Pawiaka SS-Oberschrführera Franza Bürkla. Akcję przeprowadził nowo sformowany Oddział do Zadań Specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej AK "Agat". 

Nie ma jednoznacznego potwierdzenia, jaką dokładnie funkcję pełnił Franz Bürkl. Według niektórych źródeł, w okresie od 22 września 1941 do 7 września 1943 SS-Scharführer Bürkl był zastępcą komendanta Pawiaka odpowiedzialnym za wykonywanie poleceń gestapo odnośnie do sposobu traktowania więźniów (SS-Oberscharführer), jak również tzw. Zugführerem, czyli szefem zmiany straży więziennej. 

W zeznaniach więźniów opisywany był zgodnie jako człowiek bezwzględny i okrutny, który jako pierwszy na Pawiaku zaczął mordować więźniów, podczas gdy inni funkcjonariusze skupiali się raczej na ich gnębieniu niekoniecznie z zamiarem uśmiercenia. Bürkl przedstawiany był jako wyjątkowy sadysta, nieznający litości, który dla zabawy potrafił zabić więźnia np. podczas obchodu czy w czasie śledztwa. Opisywano go zawsze albo z pistoletem albo ze sznurem w dłoni, w towarzystwie psa – wilczura Kastora. Pies był bardzo niebezpieczny, Bürkl miał w zwyczaju szczuć nim więźniów w celu spowodowania u nich jak największych obrażeń.

Na początku roku 1943 Bürkl był mniej aktywny na Pawiaku, ponieważ brał czynny udział w pacyfikacji getta warszawskiego. Jego powrót na Pawiak latem 1943 i wznowienie zbrodniczej działalności wobec więźniów spowodowało zwrócenie na niego uwagi przez więzienną komórkę ruchu oporu i przekazanie informacji o nim do Komendy Głównej AK. KG AK podjęła decyzję o usunięciu jednostek najbardziej szkodliwych dla Polaków, a jako pierwszy miał zostać zlikwidowany Bürkl. 

Do wykonania zadania wytypowano oddział „Agat”. Miała to być pierwsza specjalna operacja bojowa przeprowadzona przez oddział. 

Akcja została wyznaczona na 7 września 1943 r. Zbiórka przed akcją miała miejsce w mieszkaniu „Lota” na Żoliborzu o godz. 6.00 rano. O godz. 9.20 wszyscy wykonawcy byli na wyznaczonych stanowiskach bojowych. 

Ustawienie ludzi i sytuację w terenie sprawdził kpt. „Pług”. Poza Bürklem zginęło ośmiu niemieckich żołnierzy. Całą akcja dowodził Jerzy Zborowski "Jeremi".

Na fot.: Pchor. Jerzy Zborowski „Jeremi” – dowódca „Akcji Bürkl”.

Post Historia Wczoraj i dziś.