niedziela, 29 maja 2022

30 maja 1960 roku miała miejsce obrona Domu Katolickiego przez mieszkańców Zielonej Góry (tzw. "wydarzenia zielonogórskie").

 


30 maja 1960 roku miała miejsce obrona Domu Katolickiego przez mieszkańców Zielonej Góry (tzw. "wydarzenia zielonogórskie").

W poniedziałek 30 maja 1960 roku mieszkańcy Zielonej Góry wystąpili przeciw milicji i skierowanych później odwodów ZOMO w obronie Domu Katolickiego, który wskutek decyzji ówczesnych władz komunistycznych zlikwidowano, przekazując budynek na inne cele (dziś w tym miejscu znajduje się Filharmonia Zielonogórska).

Był to jeden z największych protestów w PRL, jakie miały miejsce od czerwca 1956 roku do grudnia 1970 roku.


Dom Katolicki mieścił się w budynku przy ul. Powstańców Wielkopolskich 10 na podstawie decyzji wojewody poznańskiego z 1945 roku. W jego pomieszczeniach znajdowała się m.in. lokalna redakcja „Słowa Powszechnego”, oddział Caritasu, PCK, a także odbywały się lekcje religii. Prawdopodobnie wykorzystywanie części sal do zajęć katechetycznych uznane zostało przez komunistyczne władze za niedopuszczalne w państwie „budującym socjalizm”, zatem zdecydowano o przejęciu całego budynku na wyłączne potrzeby grającej tam orkiestry. 

Kiedy proboszcz Kazimierz Michalski powiadomił parafian o planowanej eksmisji, zawiadamiając ich o zakończeniu zajęć w Domu Katolickim, to część z nich postanowiła zablokować realizację tej decyzji. 

Początkowo, ok. 10:00 rano w poniedziałek, doszło tylko do szarpaniny z milicjantami, która jednak po paru godzinach przekształciła się w zamieszki ogarniające centrum miasta.


W starciu mieszkańców miasta z siłami milicyjnymi, trwającymi od przedpołudnia do wieczora wzięło udział około pięciu tysięcy osób! Milicja użyła pałek i gazu łzawiącego, protestujący wyrywali bruk z jezdni i rzucali kamieniami; spalili też dwa samochody milicyjne. Wiele osób było poszkodowanych, znaczna część protestujących została zatrzymana (333 osoby), aresztowana (część osób zatrzymano w ciągu następnych paru dni na podstawie fotografii wykonanych na miejscu zamieszek przez funkcjonariuszy SB) i potem skazana (przed sądem łącznie 196 osób, w kolegiach orzekających – 48 osób) na kary więzienia (ponad 2 miesiące, w tym dwie osoby nawet na 5 lat) lub grzywny. 

Represje dosięgły protestujących także w ich miejscach pracy lub nauki – niektórzy pozostawali przez długi czas bez pracy. Część uczestników wraz z rodzinami została zmuszona do opuszczenia Zielonej Góry na zawsze.


W 2000 roku, w czterdziestą rocznicę wydarzeń, ulicy przy filharmonii nadano nazwę 30 maja 1960 roku. W 2010 roku obchodzono 50. rocznicę zamieszek. Odsłonięto pomnik znajdujący się przy filharmonii. Odbyła się wystawa oraz zrealizowano krótkometrażowy film.


W 2010 roku lubuski historyk Bogdan Biegalski, wspólnie z Tadeuszem Dzwonowskim wydali książkę pt. „Wydarzenia zielonogórskie w 1960 roku”. 28 maja 2017 roku w Zielonej Górze miała miejsce premiera fabularyzowanego filmu dokumentalnego „Wydarzenia Zielonogórskie 1960. Bitwa o Dom Katolicki”, który zrealizowała „Gazeta Lubuska” (Polska Press Grupa).


27 maja 2018 r. w uroczystościach związanych z 58. rocznicą Wydarzeń Zielonogórskich wziął udział Prezydent RP Andrzej Duda, który powiedział: 

„To było nic innego jak desperacki akt bohaterskiej obrony podstawowych praw obywatelskich, ludzkich, tych, które przynależą się każdemu człowiekowi, z których każdy człowiek ma prawo korzystać”.

Post Historia Wczoraj i dziś. 

Na fot.: Budynek dawnego Domu Katolickiego, obecnie Filharmonia Zielonogórska.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

#PolishHolokaust